علت رسوب آب در لوله چیست؟ احتمالا این سوالی است که بارها از تعمیرکارهایی که ناامیدانه راجع به لوله‌کشی ساختمانی حرف زده‌اند، پرسیده‌اید. یا حتی با دیدن تجمع ذرات سفید رنگ نزدیک شیرآلات بهداشتی یا اطراف لوله ها چنین سوالی به ذهنتان خطور کرده است.
در این مقاله شما را با 5 علت رسوب آب در لوله آشنا می کنیم؛ و حتی روش‌های بسیار ساده‌ای برای ازبین‌بردن‌شان خواهیم‌گفت.
منظور از رسوب آب چیست؟
به مواد معدنی به‌جا مانده از جریان آب روی سطوح مختلف، رسوب آب می‌گویند. این مواد معدنی عمدتا از کلسیم و منیزیم تشکیل شده‌است. موادی نظیر ترکیبات شیمیایی زیر:
- کربنات سدیم
- سولفات کلسیم
- سولفات منیزیم
برهمین‌اساس به آبی که دارای مقادیر زیادی از عناصر و ترکیبات ذکرشده باشد، آب سخت می‌گویند. هرچه مقدار عناصر گفته‌شده بیشتر باشد، درجه سختی آب بالاتر است.
3 نشانه برای تشخیص درجه سختی بالای آب
به‌طور کلی اگر درجه سختی آب در منطقه‌ای بالا باشد، افراد علائم زیر را به‌صورت مداوم مشاهده می‌کنند:
1. صابونی که با آن دست‌ها را می‌شویید، دیرتر کف می‌کند.
2. روی کاشی‌ها و شیرآلات سرویس بهداشتی یا آشپزخانه ذرات سفید رنگی شبیه به شوره، تجمع می‌کنند.
3. دوش دستی یا سردوش حمام شما پی‌درپی دچار رسوب گرفتگی می‌شود.
علت رسوب آب در لوله چیست؟
تا این‌جا با مفهوم رسوب آب آشنا شدید و می‌دانید که منظور از رسوب دقیقا چه‌چیزی است. درواقع علت رسوب آب در لوله می‌تواند به عوامل مختلفی بستگی داشته‌باشد؛ اما به‌طور کلی تجمع ذرات مواد معدنی آب درون لوله‌ها را می‌توان تنها علت رسوب آب درون لوله‌های ساختمانی دانست.
آشنایی با علل رسوب گرفتگی لوله آب
ذرات معدنی موجود در جریان آب یا همان رسوب آب می‌توانند به دلایل مختلفی روی دیواره‌های داخلی لوله‌های آب یک ساختمان ته‌نشین شوند؛ و مشکلات زیادی را برای شیرآلات بهداشتی و متعلقات آن ساختمان ایجاد کنند. مهم‌ترین و رایج‌ترین علل رسوب گرفتگی لوله آب را می‌توان در 3 مورد زیر خلاصه کرد:
1. درجه سختی بالای آب
در بخش‌های بالاتر همین مقاله اشاره‌ای کوتاه به میزان سختی آب داشتیم. در نتیجه همان توضیحات می‌توان گفت هرچقدر درجه سختی آب در منطقه‌ای بالاتر باشد، مواد معدنی بیش‌تری درون آب آن بیشتر است. از طرفی تعداد ذرات بیشتر مواد معدنی در حجم مشخصی از آب، احتمال زودتر و بیشتر ته‌نشین شدن آن‌ها را در بستری که آب در آن قرار دارد بیشتر می‌کند. حال می‌خواهد بستر لوله‌کشی ساختمانی باشد یا حتی یک ظرف معمولی!
به‌عنوان مثال فرض کنید مقداری آب با درجه سختی کم را درون ظرف A بریزیم. و مقداری آب با درجه سختی بالاتر را در ظرف B با اندازه و جنس مشابه با ظرف A. هر دو ظرف را در شرایط یکسان بجوشانیم. بعد از گذشت مدت کمی متوجه خواهیم‌شد که درون ظرف B ذرات رسوب بیش‌تری نسبت به ظرف A جمع شده‌است.
2. جریان آب گرم داخل لوله
گفتیم که آب دارای مقداری املاح یا مواد معدنی است. از طرفی می‌دانیم که یکی از راه‌های سست کردن یا حتی شکستن پیوندهای بین مولکولی در ترکیبات شیمیایی مواد مختلف، بالابردن دمای آن‌هاست. بنابراین هرچه دمای آب بالاتر برود، باعث می‌شود که مواد معدنی آن زودتر از ساختار شیمیایی آن جداشده و راحت‌تر ته‌نشین شوند. از همین مطلب می‌توان به علت رسوب آب در لوله های آب گرم (رسوب لوله آب گرم) پی برد! درحالی‌که لوله‌های آب سرد دیرتر دچار چنین مشکلی می‌شوند.
از جمله لوله هایی که زودتر دچار رسوب‌گرفتگی می‌شوند، عبارت‌اند از:
- لوله‌های آب گرم موتورخانه
- شوفاژ
- انواع لوله‌های فلزی
- پکیج
- آبگرمکن
مثال بسیار ساده‌تر، مثال پارچ آب سرد و سماور یا کتری منزل شماست. قطعا خودتان بهتر می‌دانید کدام‌یک رسوب بیش‌تری داخل خود دارند!
3. فشار کم آب ساختمان
اگر دقت کرده‌باشید، احتمالا متوجه شده‌اید بیشتر مواقع در ساختمان‌هایی که فشار آب کم‌تر است، لوله‌کشی ساختمان زودتر دچار مشکل می‌شود؛ و این مشکل چیزی نیست جز رسوب‌گرفتگی سنگین لوله‌های آب! در نتیجه از این موضوع می‌توان چنین برداشت کرد که میزان رسوب آب در لوله‌ها با فشار آن (سرعت عبور جریان آب از داخل لوله‌ها) در ساختمان رابطه عکس دارند. یعنی هرچه فشار آب در ساختمانی خوب باشد، لوله‌ها دیرتر دچار رسوب‌گرفتگی می‌شوند.
تجمع رسوب آب در لوله ها چه مشکلاتی به همراه دارد؟
قطعا تجمع حجم زیاد رسوب آب در لوله‌ها نمی‌تواند خالی از دردسر و مشکل باشد. ته‌نشین شدن ذرات مواد معدنی آب درون لوله‌کشی ساختمان و روی بدنه شیرآلات بهداشتی نه تنها ظاهر خوشایندی ندارد، بلکه می‌تواند معظلات زیر را نیز همراه خود وارد خانه شما کند:
- آسیب به سلامت انسان و دیگر جانداران
از سنین کودکی تا به حال مدام به ما گفته‌شده که سالم‌ترین و بهداشتی‌ترین آب، آبی است که فاقد رنگ، بو و مزه باشد. آیا با وجود ذرات جرم و رسوب لوله ها داخل آب، می‌توان آن را به‌عنوان یک آب سالم و بهداشتی استفاده‌کرد؟
- فرسودگی زودهنگام لوله کشی ساختمان
در این‌جا منظور از فرسودگی می‌تواند بروز مشکلات زیر باشد:
- پوسیدگی
- خوردگی
- سوراخ‌شدن لوله‌ها براثر فشار رسوبات به سطح داخلی آن‌ها و درنتیجه ازبین‌رفتن زودهنگام لوله‌ها
- اکسید شدن یا زنگ‌زدگی شدید که برای لوله‌کشی‌های فلزی و اتصالات آن رخ می‌دهد
- تغییر رنگ، بو و مزه آب
- آسیب به تجهیزات و مخازن حرارتی ساختمان
به دنبال رسوب آب در لوله‌کشی ساختمان، فشار آب کاهش می‌یابد. به دنبال آن بازدهی موتورخانه افت کرده و مصرف سوخت افزایش می‌یابد. ازطرفی با پایین آمدن بازدهی موتورخانه، آب زمان بیش‌تری را درون مخازن و لوله‌ها سپری می‌کند. همین موضوع باعث می‌شود املاح داخل آب فرصت خوبی برای ته‌نشین شدن در دیواره‌های داخلی لوله‌ها و مخازن به‌دست می‌آورند؛ که به مرور زمان با تجمع بیشتر آسیب‌ها و خسارارت زیادی به سیستم حرارتی ساختمان و لوله‌کشی وارد می‌کنند. که با گذشت زمان ممکن است حتی باعث انسداد کامل لوله‌ها و شیرفلکه‌های آب گرم شود.
3 روش از بین بردن رسوب آب در لوله
حالا که به خوبی با علت رسوب آب در لوله آشنا شدید، می‌دانید که فقط تا حدی می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد. اما از یک‌جایی به بعد باید بتوان آن‌را به درستی مدیریت کرد. در این بخش با 3 روش از بین بردن رسوب آب در لوله و رسوب زدایی لوله های آب گرم ساختمان آشنا می‌شوید:
1. محلول مخصوص برای رفع رسوبات لوله‌ها
اولین و ساده‌ترین راهی که معمولا به فکر همه ما می‌رسد، همین است. محلول‌های مخصوص لوله بازکنی! این محلول‌ها موادی اسیدی هستند که براثر تماس با اشیاء مختلف، آن‌ها را دچار خوردگی می‌کنند. در نتیجه می‌توانند رسوب و جرم موجود در انواع لوله‌ها را ازبین ببرند.
البته لازم است بگوییم که استفاده بیش از حد آن علاوه‌بر خطر برای دستگاه تنفسی، می‌تواند خساراتی نیز برای سیستم لوله کشی ساختمان ایجاد کند. بنابراین بهتر است تنها در مواقع نیاز و درست مطابق با دستورالعمل درج‌شده روی بسته‌بندی محلول مخصوص لوله بازکنی از آن استفاده کرد.
2. تکنولوژی پالس الکتریکی
سیستم رسوب زدایی و رفع گرفتگی با پالس الکتریکی نه تنها هیچ خطری برای موجودات زنده ندارد، بلکه هیچ آسیبی هم به لوله‌ها نمی‌زند. در روش پالس الکتریکی برای رفع رسوبات آب در لوله، دستگاه پالس الکتریکی را روی بخشی از لوله‌ها نصب می‌کنند. پالس‌های الکتریکی که توسط این دستگاه تولید شده و به سمت بدنه لوله‌ها می‌روند، لایه‌های رسوبی درون آن‌ها را از دیواره‌ها جدا می‌سازد. در نهایت این رسوبات به‌صورت پودری سفیدرنگ همراه با جریان آب از طریق شیر آب خارج می‌شوند.
خوب است بدانید که این روش برای انواع لوله‌های فلزی و غیرفلزی قابل استفاده است.
3. روش تصفیه الکتریکی
در این روش، دستگاهی برای ایجاد میدان‌های مغناطیسی روی لوله آب قرار می‌گیرد. در ادامه با تولید میدان مغناطیسی روی لوله، جریان آب از میان آن عبور می‌کند. در چنین شرایطی ساختار رسوبات ته‌نشین شده در لوله‌ها تغییر کرده و به‌صورت پودری نرم، همراه با جریان آب، از لوله‌ها خارج می‌شود.
پیشنهاد می شود مطلب اختصاصی ما در خصوص ” رسوب زدایی سردوش حمام ” را مطالعه نمایید.
سخن پایانی
در این مقاله با مفهوم رسوب آب و ترکیبات شیمیایی آن آشنا شدید. در ادامه علت رسوب آب در لوله و روش‌های ازبین‌بردن آن‌ها را به شما گفتیم. اگر شما هم در ساختمان‌تان علائمی که برای تشخیص وجود رسوب در لوله بود را مشاهده کردید، حتما یکی از سه روش پیشنهادی در این مقاله را برای ازبین بردن آن‌ها به‌کار ببرید. البته بهتر است قبل از تصمیم نهایی با یک متخصص در این زمینه مشورت کنید؛ تا مشخص شود که کدام روش مناسب ساختمان شماست.
اگر ساختمان شما هم تا به حال دچار چنین مشکلی شده، تجربه‌تان را با ما و دیگر دوستان در گلزارهوم به اشتراک بگذارید. در مورد روش های تمیز کردن شیرآلات طلایی بیشتر بدانید.
برخی سوالات متداول
علت رسوب آب در لوله چیست؟
1. درجه سختی بالای آب 2. جریان آب گرم داخل لوله 3. فشار کم آب ساختمان روش از بین بردن رسوب آب در لوله چگونه است ؟
1. محلول مخصوص برای رفع رسوبات لوله‌ها 2. تکنولوژی پالس الکتریکی 3. روش تصفیه الکتریکی
سلام و ممنون از نکاتی که بابت علت رسوب آب در لوله می شود گفتید.
سلام ممنون از توجه شما